MS-DOS

Το MS-DOS (MicroSoft-Disk Operating System), είναι λειτουργικό σύστημα με περιβάλλον γραμμής εντoλών που δημιουργήθηκε από την Microsoft. Ήταν το πιο διαδεδομένο μέλος της οικογένειας των λειτουργικών συστημάτων DOS.

Την δεκαετία του 1980 ήταν το επικρατέστερο λειτουργικό σύστημα για την συμβατή πλατφόρμα PC (προσωπικού υπολογιστή). Βαθμιαία αντικαταστάθηκε από διάφορες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος Windows.

Το λειτουργικό σύστημα MS-DOS κυκλοφόρησε στην αγορά το 1981 και ακολούθησαν οκτώ σημαντικές εκδόσεις του πριν σταματήσει η Microsoft την ανάπτυξη του, το 2000. Ήταν το βασικό προϊόν της Microsoft, που βαθμιαία την μετέτρεψε από μια εταιρία δημιουργίας γλωσσών προγραμματισμού σε μία εταιρία ανάπτυξης λογισμικού και εφαρμογών.

Συντομογραφία του Microsoft Disk Operating System. Χρησιμοποιείται από τους IBM προσωπικούς υπολογιστές και τους συμβατούς.

Λειτουργίες του MS-DOS

1. Μεταφορά δεδομένων μεταξύ του υπολογιστή και των διαφόρων μονάδων εισαγωγής/ εξαγωγής.
2. Έλεγχος και διαχείριση αρχείων.
3. Φόρτωση προγραμμάτων στην μνήμη και εκτέλεσή τους.
4. Έλεγχος και εκτέλεση των εντολών που εισάγει ο χρήστης.

Τμήματα του MS-DOS

1. Διαχειριστής Εισόδου/ Εξόδου (Input/ Output Handler)
2. Επεξεργαστής Εντολών ( Command Processor)
3. Βοηθητικά προγράμματα (Utility Programs)

Το MS-DOS έχει πολλές εντολές από τις οποίες εμείς θα μάθουμε τις σημαντικότερες. Οι εντολές του MS-DOS χωρίζονται στις εσωτερικές, οι οποίες βρίσκονται μέσα στο αρχείο Command.com και υπάρχουν συνέχεια στη μνήμη του Η/Υ όσο αυτός λειτουργεί. Αντίθετα, οι εξωτερικές εντολές είναι αυτόνομα αρχεία που είναι αποθηκευμένα στον σκληρό δίσκο.

            Αν προσπαθήσουμε να φορτώσουμε μια εξωτερική εντολή που δεν υπάρχει στο δίσκο, εμφανίζεται στην οθόνη το μήνυμα :

            Bad command or file name             (λάθος εντολή ή όνομα αρχείου)

            Το ίδιο συμβαίνει όταν δεν γράφουμε σωστά το όνομα της εντολής.

Εκτός από τα παραπάνω, πρέπει να προσέχουμε και τη σύνταξη της εντολής. Όταν λέμε σύνταξη εντολής, εννοούμε τα μέρη από τα οποία αποτελείται μια εντολή και τη σειρά με την οποία τα γράφουμε.

            Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι τα ονόματα των αρχείων στο MS-DOS πρέπει να αποτελούνται μόνο από αγγλικούς χαρακτήρες και τον χαρακτήρα παύλα (-) και οι χαρακτήρες αυτοί δεν πρέπει να είναι περισσότεροι των οκτώ.

            Το ΛΣ μάς δίνει σύντομες πληροφορίες για τη σύνταξη της κάθε εντολής με τη βοήθεια του χαρακτήρα ? (λέγεται διακόπτης Help).

Δηλαδή, αν γράψουμε :

C:\>dir/?

θα εμφανιστούν στην οθόνη πληροφορίες για τον τρόπο σύνταξης της εντολής dir.

 Πληροφορίες για τη σύνταξη των εντολών μάς δίνει και η εντολή HELP.

Δηλαδή, γράφουμε :

C:\>Help

και εμφανίζεται ένας κατάλογος μ’ όλες τις εντολές του ΛΣ, όπου διαλέγουμε αυτήν 

που θέλουμε.

           Το C: σημαίνει ότι βρισκόμαστε στον σκληρό δίσκο, ενώ το σύμβολο για τη δισκέτα είναι A: ή και B:, αν έχουμε δύο δισκέτες στον υπολογιστή μας. Για το cd-rom χρησιμοποιείται το σύμβολο D:. Το \ σημαίνει ότι είμαστε στην κορυφή (ρίζα) των υποκαταλόγων, που αναλύονται παρακάτω, και το > σημαίνει ότι ο Η/Υ περιμένει από εμάς κάποια εντολή.

Γενικά για τους Υποκαταλόγους

Οι Υποκατάλογοι (Subdirectories) είναι ένας τρόπος οργάνωσης του σκληρού δίσκου ή της δισκέτας, σύμφωνα με τον οποίο ξεκινάμε από μια κορυφή, που λέγεται και ρίζα (root) ή και επίπεδο-0, και δημιουργούμε υποκαταλόγους (επίπεδο-1) που ανήκουν ή έχουν σαν «πατέρα» την κορυφή, μετά σε κάθε υποκατάλογο μπορούμε να δημιουργήσουμε κι άλλους υποκαταλόγους (επίπεδο-2, επίπεδο-3), κοκ.

            Υπάρχουν ειδικές εντολές με τις οποίες μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούργιους υποκαταλόγους, να μετακινηθούμε ανάμεσα στους υποκαταλόγους καθώς και να διαγράψουμε υποκαταλόγους. Η εργασία με τη χρήση υποκαταλόγων έχει τα πλεονεκτήματα ότι προσφέρει καλύτερη οργάνωση στη δουλειά μας και ακόμη μπορούμε να δώσουμε ίδια ονόματα σε αρχεία ή σε υποκαταλόγους που ανήκουν σε διαφορετικό «πατέρα» υποκατάλογο χωρίς να υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα.

            Με τους υποκαταλόγους μπορούμε να τοποθετήσουμε τα αρχεία ή τα προγράμματά μας σε ξεχωριστούς υποκαταλόγους και να οργανώσουμε έτσι πολύ καλύτερα τη δουλειά μας χωρίς μπερδέματα. Για παράδειγμα, μπορούμε να έχουμε έναν υποκατάλογο για τα μαθήματά μας, έναν υποκατάλογο για τα κείμενα που γράφουμε στον υπολογιστή, έναν άλλον υποκατάλογο για τα παιχνίδια κοκ.

Ο κάθε υποκατάλογος μπορεί μετά να χωριστεί σε επιμέρους υποκαταλόγους, όπως για παράδειγμα ο υποκατάλογος των μαθημάτων μπορεί να αποτελείται από έναν υποκατάλογο για τα μαθήματα του Α’ εξαμήνου, έναν άλλον για τα μαθήματα του Β’ εξαμήνου κοκ. Μπορούμε έτσι να έχουμε ένα αρχείο με το όνομα maths στον υποκατάλογο του Α’ εξαμήνου και ένα διαφορετικό αρχείο με το ίδιο όνομα στον υποκατάλογο του Β’ εξαμήνου.

            Οι βασικές εντολές των υποκαταλόγων είναι οι : md, cd και rd.

Εντολή md

Με την εντολή αυτή μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν καινούργιο υποκατάλογο.

            Η σύνταξη της εντολής είναι ως εξής :

            md  <όνομα υποκαταλόγου>

            Π.χ.

            md  class1

            md  class2

            md  class3

            Έτσι δημιουργήθηκαν τρεις νέοι υποκατάλογοι, οι class1, class2 και class3 που ανήκουν στον υποκατάλογο που βρισκόμαστε. Μέσα από καθένα από τους τρεις αυτούς υποκαταλόγους μπορούμε μετά να δημιουργήσουμε και νέους υποκαταλόγους.

Εντολή cd

            Με την εντολή αυτή μπορούμε να αλλάξουμε τον υποκατάλογο που εργαζόμαστε.

            Η σύνταξη της εντολής είναι ως εξής :

            cd  <όνομα υποκαταλόγου>

            Π.χ.

            cd  class1

            Έτσι είμαστε τώρα στον υποκατάλογο class1 και το προτρεπτικό μή-νυμα του υπολογιστή μας από C:\> γίνεται C:\class1>. Με την εντολή αυτή μπορούμε να πάμε σε κατώτερο επίπεδο από εκεί που είμαστε.

            Ακόμα, με την εντολή cd\ μπορούμε να πάμε κατευθείαν στην κορυφή (ρίζα) του δίσκου απ’ όπου κι αν βρισκόμαστε και με την εντολή cd.. μπορούμε να πάμε στον προηγούμενο υποκατάλογο (πατέρα) από εκεί που είμαστε.

Εντολή rd

Με την εντολή αυτή μπορούμε να διαγράψουμε έναν υπάρχοντα υποκατάλογο.

            Η σύνταξη της εντολής είναι ως εξής :

            rd  <όνομα υποκαταλόγου>

            Π.χ.

            rd  class1

            Για να διαγράψουμε έναν υποκατάλογο πρέπει αυτός να είναι άδειος, δηλ. να μην περιέχει ούτε αρχεία ούτε προγράμματα μέσα του, αλλά ούτε και άλλους υποκαταλόγους και πρέπει ακόμα για να δώσουμε την εντολή αυτή να βρισκόμαστε στον πατέρα υποκατάλογο εκείνου που θέλουμε να διαγράψουμε. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η δομή των υποκαταλόγων μιας δισκέτας.

Όπως βλέπουμε, η δισκέτα έχει τρεις υποκαταλόγους, τους Class1, Class2 και Class3, και ο κάθε υποκατάλογος αποτελείται από τρεις υποκαταλόγους, οι οποίοι, αν και έχουν τα ίδια ονόματα, δεν μας δημιουργούν κανένα απολύτως πρόβλημα, αντίθετα μας διευκολύνουν στην εργασία μας.

Εντολή tree

            Με την εντολή αυτή μπορούμε να δούμε στην οθόνη του υπολογιστή τη δομή των υποκαταλόγων του σκληρού δίσκου ή μιας δισκέτας σε μορφή δένδρου. Η εντολή tree εμφανίζει το εξής σχεδιάγραμμα :

Εντολή dir

            Με την εντολή αυτή βλέπουμε τα περιεχόμενα του υποκαταλόγου που βρισκόμαστε (αρχεία και προγράμματα). Από αριστερά προς τα δεξιά εμφανίζονται κατά σειρά το όνομα του αρχείου που είναι μέχρι 8 χαρακτήρες και μόνο στα αγγλικά, η επέκταση του αρχείου που είναι μέχρι 3 χαρακτήρες και μόνο στα αγγλικά, το μέγεθος του αρχείου σε bytes, η ημερομηνία δημιουργίας του αρχείου με πρώτα τον μήνα και μετά την ημέρα και τέλος η ώρα δημιουργίας του αρχείου.

            Η επέκταση (extension) ενός αρχείου ή προγράμματος χαρακτηρίζει το είδος του αρχείου ή του προγράμματος. Συνήθεις επεκτάσεις είναι οι : exe και com για εντολές και εκτελέσιμα προγράμματα, η bas για προγράμματα της γλώσσας Basic, η pas για προγράμματα της γλώσσας Pascal, η dbf για αρχεία της dBase, η doc για αρχεία κειμένου του Word, κ.ά.

            Στο τέλος της λίστας εμφανίζονται δύο γραμμές, όπου η πρώτη μάς δείχνει πόσα αρχεία έχει ο υποκατάλογός μας και πόσο χώρο καταλαμβάνουν αυτά σε bytes και η δεύτερη πόσο συνολικό ελεύθερο χώρο έχει ο σκληρός δίσκος ή η δισκέτα μας σε bytes.

            Ένα παράδειγμα χρήσης της εντολής dir είναι το εξής :

C:\dos>dir

command        com  32756   10-21-96        21:12

autoexec         bat       175     04-03-95        10:22

maths              <DIR>            12-18-96        12:13

...

            20 file(s) 152123 bytes

                        204125 bytes free

Δηλαδή, ο υποκατάλογος dos περιέχει συνολικά 20 αρχεία και έναν υποκατάλογο με το όνομα maths, ο οποίος συμβολίζεται με <DIR>. Το αρχείο command.com έχει μέγεθος 32.756 bytes (χαρακτήρες) και δημιουργήθηκε ή τροποποιήθηκε για τελευταία φορά στις 21 Οκτωβρίου 1996 και ώρα 21:12. Συνολικά, ο υποκατάλογος dos περιέχει 152.123 bytes και όλος ο δίσκος έχει ελεύθερα 204.125 bytes.

Για να δούμε τα περιεχόμενα μιας δισκέτας, πρέπει να δώσουμε την εντολή dir A: ή dir B:, ανάλογα σε ποιο drive είναι η δισκέτα.

Εντολή dir/w

            Είναι μια παραλλαγή της εντολής dir που μας δείχνει τα περιεχόμενα του υποκαταλόγου που βρισκόμαστε σε πέντε στήλες και μόνο το όνομα και την επέκταση του κάθε αρχείου. Αυτό γίνεται σε περίπτωση που ο υποκατάλογος έχει πολλά αρχεία και δεν μπορούμε να δούμε όλα τα στοιχεία τους σε μία μόνο οθόνη.

    Εντολή dir/p

            Είναι μια παραλλαγή της εντολής dir που μας δείχνει τα περιεχόμενα του υποκαταλόγου που βρισκόμαστε ανά οθόνη. Δηλαδή, μόλις γεμίσει μία οθόνη, σταματάει, πατάμε ένα πλήκτρο, βλέπουμε την επόμενη οθόνη κοκ. Αυτό γίνεται σε περίπτωση που ο υποκατάλογος έχει πολλά αρχεία και δεν μπορούμε να δούμε όλα τα στοιχεία τους σε μία μόνο οθόνη. Μπορούμε να κάνουμε και συνδυασμό των παραμέτρων /w και /p ως εξής : dir  /w/p.

  

                                       Εντολή dir/s

            Εμφανίζει ότι και η απλή εντολή dir, αλλά για τα περιεχόμενα όλων των υποκαταλόγων που περιέχει ο υποκατάλογος που βρισκόμαστε.

ΠΗΓΗ: http://dide.flo.sch.gr